Các loaị thời hiệu

Căn cứ vào quy định tậ Điền 155 Độ luật đàn sự thòi hiệu được phân biệt làm ba loại: Thời hưởng quyền dần sự, thời hiệu miễn trừ nghĩa vạ đản sự và thời hiệu khén kiện. Xét vé tổng thế thì các loại thời hiệu này cổ mối liên quan với nhau bởi quyển của một chỏ thể bao gìờ cũng tuông ông với nghĩa vụ của chủ thể khác. Hơn nữa một trong những quyẻn năng của chủthể có quyến là quyền yẽu cầu chù thể cố nghĩa vụ phải thục hiện nghĩa vụ của họ. Do vậy, nểu một chủ thể mất quyển khởi kiện đủ nghĩa vụ chấm dứt

* Thời hiệu hưởng quyền dân sự: Là thời hạn mà khì kết thúc thời hạn để, chủ thể đuợc hưởng quyền dân sự (khoản 1 Điều 155 BLDS). Ở đây, thời hiện là một sự kiện pháp lý làm phát sinh quyển dân sự cho chủ thể, nhưng khổng phải bất cứ quyền dân sự nào cũng có thể xác lập theo theo hiệu mà chỉ trong những trường hợp pháp luật quy định. Ví dụ: Khoản 1 Điền 247 BLDS năm 2005 quy định thời hiệu làm phát sính quyền sở hữu tài sản cửa nguờì chiếm hữu không cố căn cồ pháp luật nhung phải thoả mãn điểu kiện "ngay tình, Hên tục, công tha ỉ". Tương tự như vậy là các trường hợp được quy định tại các điều 239,241, 242, 243, 244 BLDS, theo đố, người chiếm hữu tài sàn có thể trở thành chủ sở hữu tàỉ sản theo thời hiệu khi đáp úng đủ những điều kiện luật định.

* Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự: Là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó, thì ngưòi có nghĩa vụ dân sự được miễn việc thực hiện nghĩa vụ đó (khoản 2 Điều 155 BLDS).

Khác với thời hiệu hưởng quyền dân sự cho phép chủ thể hưởng quyền khi kết thúc thời hạn luật định, thì trong thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự, người có nghĩa vụ được miễn trừ nghĩa vụ tương ứng với thời điểm kết thúc thời hạn. Khi một chủ thể tham gia quan hệ dân sự và có nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ đó ( nghĩa vụ tồn tại độc lập vói các trái vụ), thì họ phải thực hiện nghĩa vụ trong một thời hạn do pháp luật quy định. Nếu hết thời hiệu thực hiện nghĩa vụ thì nghĩa vụ chấm dứt.

Xuất phát từ đặc điểm của pháp luật về thời hiệu, từ đặc điểm của các quyền nhân thân không gắn với tài sản của cá nhân, tổ chức, pháp luật quy định thời hiệu hưởng quyền dân sự không được áp dụng đối vói trường hợp chiếm hữu tài sản thuộc sở hữu toàn dân không có căn cứ pháp luật và các quyền nhân thân không gắn với tài sản. Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự không áp dụng trong việc thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với Nhà nước (khoản 3 Điều 157 BLDS). Quy định này nhằm bảo vệ triệt để chế độ sở hữu toàn dân, bảo vệ lợi ích chung cộng đồng và toàn xã hội.

* Thời hiệu khởi kiện, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự: Là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện hoặc nộp đơn yêu cầu để Toà án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc, thì mất quyền khởi kiện (khoản 3, 4 Điều 155 BLDS).

Trong quan hệ dân sự, người có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ đối với người có quyền có thể yêu cầu Toà án buộc người có nghĩa vụ thực đúng nghĩa vụ của họ, thông qua các biện pháp .

Vì phù hợp với quy định của luật tố tụng dân sự. Quyền yêu cầu Toà án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền bảo vệ quy lợi ích hợp pháp của mình chỉ được thực hiện trong một thời hạn xác định khi các quyền này bị xâm phạm, hạn đó mà chủ thể không thực hiện quyền khởi kiện mất quyền khởi kiện.

Bộ luật dân sự không quy định thời hiệu khởi kiện chung cho các quan hệ dân sự mà chỉ xác định cđc nguy tắc chung nhất về thời hiệu khởi kiện. Bọ luật thời hiệu khỏi kiện cho từng trường hợp riêng biệt. Ví dụ như: Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yệu câu chia t sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỗ quyên thừa kế của người khác là mười nam, kể tử thời điếm nin thừa kế. Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lụí lố ha nam. kổ từ thời điểm mở thừa kế (Điều 645 BLDS ), vé giao dịch dân sự vô hiệu là 2 năm (khoản 1 Điều 136 BLDS).