Các phương thức bảo vệ quyền sở hữu (Phần 3)

Bị đơn là người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật ngay tình đối với bất động sản và tài sản phải đãng ký quyền sở hữu, thì chủ sở hữu có quyền yêu cầu đòi lại tài sản. Bời vì đối với những tài sản này người mua chỉ có quyền sở hữu khi sang tên đăng ký chuyển quyền sở hữu từ người chủ sở hữu. Người thực tế đang có vật phải trả vật cho chủ sở hữu và có quyền yêu cầu người chuyển giao vật cho mình hoàn trả tiền hoặc các lợi ích vật chất mà mình bị thiệt hại.

Trường hợp người chiếm hữu ngay tình thông qua giao dịch với người chù sở hữu theo quyết định của toà án, hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, hoặc mua thông qua bán đấu giá thi hành án, nhung sau đó những căn cứ trên không còn ( bị huỷ) thì người chiếm hữu ngay tình có quyền sở hữu với tài sản đã mua. Những trường hợp này người mua và người bán hoàn toàn không có lỗi. Ngược lại, lỗi thuộc về cơ quan nhà nước, do vậy, cơ quan nhà nước phải chịu trách nhiệm theo Điều 619 BLDS.

Trong quan hệ pháp luật này lợi ích vật chất của chủ sở hữu và người đang thực tế chiếm giữ vật là người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật ngay tình đều được luật bảo vệ thoả đáng. Đây cũng là một biện pháp cần thiết để bảo đảm lưu thông dân sự và giáo dục tính thận trọng cho chủ sở hữu khi chuyển giao tài sản cho người khác. Tuy nhiên, chủ sở hữu có quyền yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại tài sản ở người mình đã chuyển cho thông qua hợp đồng dân sự. Người được chuyển giao tài sản đã lạm dụng tín nhiệm, bán tài sản của người đã chuyển giao cho mình cho người thứ ba phải bồi thường thiệt hại. Người mua hoàn toàn không thể biết (nhiều trường hợp luật cũng không buộc họ phải biết) người bán là người không có quyền bán tài sản đó. Do vậy, xét về hành vi, ý thức của người thực tế chiếm hữu vật bất hợp pháp là họ không có lỗi trong việc mua bán. Luật cho phép người thứ ba ngay tình tiếp tục sử dụng tài sản đó là hợp lý và tránh được sự thông đồng giữa chủ sở hữu và người chiếm hữu hợp pháp để gây thiệt hại cho người thứ ba. Những người đã thuê, mượn, nhận giữ tài sản của chủ sở hữu mà bán tài sản đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm quyền, lợi ích hợp pháp của người khác" (Điều 165 BLDS). Bàng các quy phạm pháp luật cụ thể, BLDS đã tạo điều kiện để các chù sờ hữu, người chiếm hữu hợp pháp thực hiện quyền cùa mình, bảo vệ các quyện lợi hợp pháp đó và cám mọi hành vi cản trở trái pháp luật.