Chế độ pháp lý đối với vật

Căn cứ vào giá trị và giá trị sử dụng của vật đối với xã hội về kinh tế, an ninh, quốc phòng, BLDS đã quy định vê cách thức phát sinh quyền sở hữu, trình tự và các nguyên tắc dịch chuyển quyền sở hữu đốì với vật. Tổng hợp các quy phạm pháp luật quy đính trình tự, phương thức dịch chuyển vật, gọi là chế độ pháp lý của vật đó.

Căn cứ vào chế độ pháp lý của vật, người ta phân chia vật theo các chế độ: Vật cám luu thông, vật hạn chế lưu thông, vật tự do lưu thông.

- Vật cấm lưu thông: Đó là những vật vì vai trò to lán của nó đối vói nén kinh tế quốc dân hoặc đối vói an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia... Nhà nưóe cấm mua bán, chuyển dịch, chuyển nhượng...

Ví dụ: Vật là vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự, chất nổ, chát cháy, chát độc, chất phóng xạ, chất ma tuý V.V.. Người nào tàng trữ, sử dụng, mua bán các loài vật cám lưu trên còn có thể bị truy tố và xét xử theo các loại tội xâm phạm an ninh quốc gia như quy định tại các điều 95,%, 96a Bộ luật hình sự.

Các vật có ý nghĩa như trên không thể là đối tượng trong các giao dịch dân sự của công dân, tổ chức. Việc lưu thông các loại vật này do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Chính vì vậy mà mỗi một hình thức sở hữu có một phạm vi khách thể khác nhau.

Ngoài ra cũng cần thấy rằng, những tài sản thuộc sở hữu Nhà nước theo quy định tại Điều 200 BLDS như: Đất đai, rừng núi, sông hổ, nguồn nước...những tài sản này về nguyên tắc ỉà tài sẳn cấm ỉưu thông. Nhưng để mờ rộng giao lưu dân sự trong điều kiện nền kinh tế thị trường, riêng đối với loại tài sản đặc biệt là đất đai, Luật dân sự và Luật đất đai cho phép những người tuy không phải là chủ sở hữu trong những điều kiện nhất định có thể có một số quyền năng theo quy định tại Phần thứ năm BLDS.

- Vật hạn chế lưu thông: Bao gồm những vật có ý nghĩa quan trọng khác nhau trong nền kinh tế quốc dân, an ninh, quốc phòng... do đó pháp luật có nhũng quy định riêng. Nhà nước phải kiểm soát sự dịch chuyển các loại vật đó. Những vật này pháp luật quy định không chỉ thuộc quyền sở hữu của Nhà nước mà còn có thể thuộc sở hữu của các cơ quan, tổ chức công dân. Việc chuyển dịch quyền sở hữu nhất thiết phải tuân theo những quy định riêng của pháp luật. Trong một số trường hợp phải có sự đồng ý hoặc cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì hợp đồng mói không bị coi là vô hiệu.

Ví dụ: Các loại vũ khí thể thao, súng săn, thanh toán bằng ngoại tộ với số lượng lớn...

- Vật tự do lưu thông: Là những vật còn lại và không có một quy định cụ thể nào của pháp luật xác định trực tiếp đối với việc dịch chuyển vật đó. Pháp luật cũng không quy định cụ thể các phương thức dịch chuyển, nếu có sự dịch chuyển các tài sản này cũng khổng cần phải đăng ký hoặc xin phép. BLDS chỉ có những quy định chung về chuyển dịch mà thôi.

Những vật này chủ yếu là những tư liệu sản xuất, tư liệu sinh hoạt thông thường.