Các phương thức bảo vệ quyền sở hữu (Phần 1)

Trong thực thế sự xâm phạm quyền sở hữu rất đa dạng và phong phú. Vì vậy Điều 255 BLDS đã ghi nhận các biện pháp bảo vệ quyền sở hữu.

Một trong những phương thức bảo vệ quyền sở hữu đó là việc pháp luật quy định và công nhận: "Chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp có quyền tự bảo vệ tài sàn thuộc sở hữu của mình, tài sản đang chiếm hữu hợp pháp bằng những biện pháp theo quy định của pháp luật" (Điều 255 BLDS). Quyền tự bảo vệ của chủ sở hữu còn gắn liền với việc ngăn cản bất kỳ người nào có hành vi xâm phạm quyền sở hữu của mình. Chủ sở hữu còn được quyền truy tìm, đòi lại tài sản bị người khác chiếm hữu, sử dụng, định đoạt không có căn cứ pháp luật.

Khi chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp không thể "tự mình" bảo vệ quyền sở hữu nếu có sự xâm hại, thì họ "...có quyền yêu cầu Toà án, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền khác buộc người có hành vi xâm phạm quyền sở hữu, quyền chiếm hữu phải trá lại tài sản, chấm di(t hành vi càn trở trái pháp luật việc thực hiện quyền sở hữu, quyền chiếm hữu và yêu cầu bồi thường thiệt hợi" (Điều 255 BLDS).

BLDS ghi nhận và phân biệt nhiều phương thức kiện dân sự khác nhau để bảo vệ quyền sở hữu. Sự đa dạng của cuộc sống cho chúng ta thấy rằng, sự xâm phạm đến quyền sở hữu khác nhau cùng với những tình tiết khác nhau. Vì vậy vấn đề là phải chọn phương thức nào cho phù hợp với mức độ và những tình tiết cụ thể của vụ việc.

1. Kiện đòi lại tài sản (kiện vật quyền)

Kiện đòi lại tài sản là việc chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp yêu cầu toà án buộc người có hành vi chiếm hữu bất hợp pháp phải trả lại tài sản cho mình. Đòi lại tài sản là một trong những phương thức bảo vệ quyền cùa chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp. Quyền đòi lại tài sản được quy định tại Điều 256 BLDS: "Chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp có quyền yêu cầu người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi vê tài sản không có cân cứ pháp luật đối với tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc thuộc quyền chiếm hữu hợp pháp của mình phải trả lại tài sản đó...". Tuy nhiên, đối vói những tài sản được chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai và đã được xác lập quyền sở hữu theo thời hiệu, thì không áp dụng việc đòi lại tài sản (theo quy định tại khoản 1 Điều 247 BLDS hoặc các trường hợp theo quy định tại Điều 257, 258 thì không đòi lại tài sản.