THÀNH LẬP VÀ ĐÌNH CHỈ PHÁP NHÂN (Phần 2)

2.Chấm dứt pháp nhân

Việc chấm dứt sự tồn tại của một tổ chức với tư cách là chủ thể độc lập trong các quan hệ pháp luật mà trước đó tổ chức đó tham gia với tư cách pháp nhân. Các căn cứ làm chấm dứt pháp nhân được quy định tại Điều 99 BLDS, tư cách chủ thể của pháp nhân bị chấm dứt từ thời điểm xoá tên trong sổ đăng ký hoặc từ thời điểm được xác định trong quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Pháp nhân chấm dứt được thục hiện dưới hai hình thức: giải thể và cải tổ pháp nhân.

a. Giải thể pháp nhân

Các căn cứ giải thể pháp nhản được quy định tại Điều 98 BLDS. Cơ quan nhà nước cổ thẩm quvền quyết định thành ỉập pháp nhân thì có thẩm quyền quyết định giải thể pháp nhân đó. Khi giải thể, pháp nhân phải thục hiện các nghĩa vụ về tài sản của mình.

Nguyên nhân dẫn đến việc giải thể pháp nhân có thể là: đã thực hiện xong nhiệm vụ; đạt được mục đích khi thành lập pháp nhân đó đặt ra; hoạt động của pháp nhân trái với mục đích khi thành ỉập gây thiệt hại đển lợi ích của xã hội, vi phạm các điều cấm của pháp luật hoặc sự tồn tại của pháp nhân không cần thiết nữa; khi thời hạn hoạt động ghi trong điều lệ đã hết..

b . cải tổ pháp nhân

Cải tổ pháp nhân ỉà một hmh thúc chán dứt pháp nhân thông qua việc tổ chóc lại pháp nhân đó. Việc cải tổ pháp nhân có thể được thực hiện dưới các hình thức sau: f + Các pháp nhân cùng loại có thể hợp nhất thành một pháp nhân mới theo quy đỉnh của điều lệ, theo thoả thuận giữa các pháp nhân hoặc theo quyết định cùa cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hợp nhất pháp nhân (theo công thức A+B = C): hai hay nhiều pháp nhân liên kết lại thành pháp nhân hoàn toàn mới, các pháp nhân ban đầu (A,B...) chắm dứt sự tồn tại. Quyền và nghĩa vụ của các pháp nhân ban đầu được chuyển giao cho pháp nhân mới (C). Việc hợp nhất pháp nhân phải được tiến hành như việc thành lập pháp nhân.

+ Một pháp nhân có thể được sáp nhập với một pháp nhân khác cùng loại theo quy định của điều lệ, theo thỏa thuận giữa các pháp nhân hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Sáp nhập pháp nhân thực hiện theo công thức A+B = A hoặc A+B = B. Pháp nhân được nhập chấm dứt sự tồn tại, quyền và nghĩa vụ cùa nổ được chuyển cho pháp nhân sáp nhập.

+ Một pháp nhân có thể chia thành nhiều pháp nhân theo quy định của điều lệ hoặc theo quyết định cửa cơ quan nhằ nước có thẩm quyền. Chia nhỏ pháp nhân (theo công thức A: 2 = B, C): trên cơ sở pháp nhân ban đầu, hai hay nhiếu pháp nhân được hình thành như những chủ thể độc lập cùa quan hệ dân sự. Quyền và nghĩa vụ cùa pháp nhân ban đầu được ph&tl chia cho các pháp nhân mới hình thành.

+ Một pháp nhân có thể tách thành nhiều pháp nhân theo quy định của điều lệ hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tách pháp nhân (theo cồng thức A « A+B)! một pháp nhân mới hình thành bằng cách tách một phân của pháp nhân đang tồn tại và nố vẫn tồn tại và hoạt động như khi chưa được tách. Pháp nhân A có năng lực chù thể như cỉl. Pháp nhân B có năng lực chủ thể hoàn toàn mới khổng phụ thuộc vào pháp nhân A thực hiện quyền, nghĩa vụ của minh phù hợp với mục đích hoạt động của các pháp nhân đó,

+ Tuyên bố phá sản doanh nghiệp - Tuyên bồ phá lẩn doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về phá sản là một hình thức "giải thể" đặc biệt đối với các pháp nhân 1A doanh nghiệp, nhằm giải quyết tình trạng làm ăn thua lỗ đến mức không có khả năng thanh toán nợ đến hạn (Luật phắ sàn doanh nghiệp) của một doanh nghiệp. Doanh nghiệp bị phá sản chấm dứt sự tồn tại, như pháp nhân bị giải thể.

Cải tổ pháp nhân về bàn chất là sự kế quyền tổng hợp giữa pháp nhân mới hình thành và pháp nhân ban đầu. Cải tổ khác giải thé ở chỗ giải thể chấm dứt sự tồn tại của pháp nhân như là một chù thể, các quyền và nghĩa vụ cùa nó chấm dứt thông qua việc thanh lý tài sản và không còn chủ thể kế tục quyền và nghĩa vụ của chúng. Cải tổ cũng chấm dút sự hoạt động của pháp nhân nhưng quyền và nghĩa vụ cùa nó được chuyển cho pháp nhân mới. Giải thể kèm theo sự huỷ bỏ toàn bộ cơ cấu, tổ chức của pháp nhân. Cải tổ chỉ là việc sắp xếp lại tổ chức của pháp nhân, thực chất là chuyển cơ cấu tổ chức cho pháp nhân mới hoặc giảm cơ cấu tổ chức của pháp nhân.