Đặc điểm các quan hệ pháp luật dân sự

Đặc điểm các quan hệ pháp luật dân  sự là các yếu tố cấu thành nên các quan hệ đó, quan hệ pháp luật dân sự được cấu thành bởi các thành tố sau: Chủ thể, khách thể, nội dung.

1. Chủ thể

Chủ thể của các quan hệ pháp luật dân sự là những "người" tham gia vào các quan hệ đó. Phạm vi "người" tham gia vào quan hệ pháp luật dân sự bao gồm: cá nhân, (công dân Việt Nam, người nước ngoài, người không qủốc tịch), pháp nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác và trong nhiều trường hợp, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tham giayới tư cách là chủ thể đặc biệt của quan hệ pháp luật dân sự.

Để tham gia vào một quan hệ pháp luật dân sự cụ thể, các chu thể phải có đủ tư cách chũ thể. Cho nên,' eo loại quan hệ chủ thể là công dân, như công dân có quyền để lại di sản thừa kế còn các tổ chức chỉ được hưỏng thừa kế theo di chúc;có loại chủ thể chỉ được tham gia vào loại quan hệ nhất định như hộ gia đình được tham gia trong các quan hộ sử dụng đất, sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hay Nhà nước là chủ sở hữu (thực hiện quyền của chủ sở hữu) đối vối các tài nguyên thiên nhiên và đất đai.,, Trong phần lớn các quan hệ dân sự, các chủ thể tham gia là công dân, pháp nhân, Nhà nước, hộ gia đình, tổ hợp tác như các quan hệ về quyền sở hữu, nghĩa vụ hợp đồng, bồi thường thiệt hại...

Trong quan hệ dân sự, chủ thể quyền luôn luôn được xác định, chủ thể nghĩa vụ có thể là một "người" cụ thể, cũng có thể là tất cả những người còn lại.

2. Khách thể

Khách thể quan hệ pháp luật là một phạm trù pháp lý, là một bộ phận cấu thành cua quan hệ pháp luật. Đó là những cái mà các chù thể của quan hệ pháp luật hướng tói, tác động vào. Nói một cách khác, là những lợi ích vật chất, lợi ích tinh thần mà pháp luật bảo vệ cho các chủ thể trong quan hệ pháp luật đó. Khách thể của quan hộ pháp luật dân sự có thể là đối tượng của thế giới vật chất cũng như những giá trị tinh thần. Có thể chia khách thể của quan hệ pháp luật dân sự thành năm nhóm sau:

a. Tài sản - bao gồm vật, tiền, các giấy tờ có giá và các quyền tài sản (Điều 163 BLDS)

Xí Vật với ý nghĩa là một phạm trù pháp lý, là bộ phận của thế giới vật chất, cố thể đáp ứng được một nhu cầu nào đó của con người. Nhưng không phải bất cứ bộ phận nào của thế giới vật chất đều được coi là vật với tư cách là khách thể của quan hệ pháp luật dân sự. Có những bộ phận của thế giới vật chất ở dạng này không được coi là vật nhưng ở dạng khác lại được coi là vật, ví dụ: Không khí trong tự nhiên, nước sông, nước biển...nếu được đóng vào chai, bình thì có thể được cỏi là vật vói tư cách là khách thể của quan hệ pháp luật dân sự. Khái niệm vật ở đây có thể được mở rộng do sự phát triển của khoa học công nghệ, như chất thải nếu được dùng lại...

Tiền là loại tài sản đặc biệt có giá trị trao đổi đối vói các loại hàng hoá khác. Tiền do Nhà nước ban hành, giá trị của tiên được xác định bằng mệnh giá được ghi trên đồng tiền đò. Những đồng tiền có giá trị lưu hành mới được coi là tiền.

Giấy tờ có giá là loại tài sản đặc biệt do Nhà nước hoậc các tổ chức phát hành theo trình tự nhất định. Có,nhiều loại giấy tờ có giá khác nhau với những quy chế pháp lỵ khác nhau: công trái, trái phiếu, kỳ phiếu, cổ phiếu, séc...Giấy tờ có giá là hàng hoá trong một thị trường đặc biệt: Thị trường chứng khoán.

Quyền tài sản lậ quyền trị giá được bằng tiền có . thể chuyển giao trong lưu thông dân sự, bao gồm cả quyền sở hữu trí tuệ: quyển đòi nợ, yêu cầu bồi thường thiệt hại, quyền đối với tác phẩm, quyền sở hữu công nghiệp...

Cần phân biệt vật với hàng hóa: Khái niệm hàng hóa được đề cập trong chưong trình chính trị - kinh tế học được hiểu là sản phẩm do con người tạo ra để trao đổi, nó có giá trị và giá trị sử dụng. Giá trị cùa hàng hóa được xác định bằng laọ động xã hội đã bỏ ra để sản xuất hàng hóa đó. Đất đai, tài nguyên thiên nhiên được coi là vật nhưng không phải là hàng hóa. Mọi hàng hóa đều Ịà vật nhưng không phải mọi vật là hàng hóa.

Vật và tài sản cũng không đồng nghĩa vớỉ nhau. Tài sản có thể là một vật, có thể là tập hợp các vật - khối tài sản. Tài sản còn có gồm cả các quyền và nghĩa vụ tài sản như quyền đòi nợ, nghĩa vụ trả nợ...