Tuyên bố mất tích, tuyên bố chết (Phần 1)

Đây là một chế đinh đặc biệt của luật dân sự nhằm bảo vệ quyền lợi của cá nhân cũng như những cá thể có liên quan khác. "Năng lực pháp luật dân sự của công dân chấm dứt khi người đó chết", cái chết của cá nhân là sự kiện pháp lý làm chấm dứt tư cách chủ thể của cá nhân. Nhưng cái chết đó phải được xác định một cách đích xác và theo quy định của pháp luật phải "khai tử' (Điều 30 BLDS).

Trong thực tế có những trường hợp, vì các lý do khác nhau (những rủi ro, chiến tranh, tai nạn và kể cả nguyên nhân do chính cá nhân đố tạo ra) đã không thể xác định được cá nhân đó còn sống hay đã chết. Trong những trường hợp như vậy, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ, của những người có quyền, lợi ích liên quan, pháp luật quy định những điều kiện, trình tự để tạm dừng hoặc chấm dứt tư cách chù thể của cá nhân dưới hai hình thức: Tuyên bố mất tích, tuỵên bố là đã chết.

a.Tuyên bố mất tích

* Điều kiện:

Khi môt người biêt tích hai năm liền trở lên, mãc đù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hoặc đã chết thì theo yêu cầu của nguôi có quyềnriợi ích diên quan, Toà án có thể tuyên bô' người đó mất tích (Điều 78 BLDS).

Căn cứ vào quy định này, Toà án có thể tuyêrrbố một người mất tích khi có các điều kiện sau:

- Biệt tích đã hại năm liên trở lên, không có một tin tức nào vể ngưòi đó còn sống hay đã chết. Pháp luật không quy định rõ phạm vi không gian cũng như chủ thể về việc nhận biết các tin tức này, nhưng căn cứ Điều 74 Bộ luật dân sự có thể xác định:

+ Về không gian, tại nơi cư trú cuối cùng của người đó, nơi cư trú của cá nhân được xác định tại mục 3 - Chương III - Phần thứ nhất của BLDS;

+ Về chủ thể có quyền yêu cầu tuyên bố một người mất tích đó là người có quyền, lợi ích liên quan, đây là những người có mối liên hộ nào đó (theo quan hộ hôn nhân gia đình, quan hệ hành chính, quan hộ lao động, quan hộ dân sự hoặc các quan hộ khác) mà quyền lợi của họ bị ảnh hưởng do sự vắng mặt của chủ thể. Theo nguyên tắc, người nào có quyền về tài sản liên quan đến người biệt tích sẽ bị thiệt hại nếu không tuyên bố người đó mất tích, thì họ có quyền yêu cầu Toà án tuyên bố người đó mất tích.

Những người có quyền, lợi ích liên quan yêu cầu Toà án thông báo, tìm kiếm người vắng mặt. Toà án có thể tự mình thông báo hoặc yêu cầu những ngưòi này thông báo. Cách thức, biện pháp thông báo được quy định trong Luật tố tụng dân sự, như phạm vi thông báo, phương tiện thông báo... Sau khi đã thông báo với thời hạn luật định mà vẫn không có tin tức gì về người đó còn sống hay đã chết.